De afgelopen maanden en jaren is er veel aandacht besteed aan het onderwerp varend ontgassen in de binnenvaart. Verschillende artikelen belichten dit proces. Maar wat houdt varend ontgassen precies in, en welke maatregelen zijn inmiddels afgekondigd?
Wat is ontgassen?
Ontgassen verwijst naar het ventileren van afgesloten ruimtes om schadelijke gassen te verwijderen. Denk bijvoorbeeld aan je eigen brandstoftank in je auto, ook daar zit een ontluchtingsopening in en bij elke tankbeurt ontlucht je tank ofwel ontgast. Maar denk ook aan uitlaatgassen etc. CO2 en stikstof zijn veel genoemde gassen in het nieuws.
In de binnenvaart gaat het echter specifiek om het verwijderen van vloeibare restlading uit de ladingtanks van tankschepen. Nadat een lading is gelost, blijft er vaak een restlading achter in de tanks. Schepen ontgassen dit restant door het te verdampen met ventilatoren.
De ladingdampen worden op deze manier uit de ladingtanks en leidingen naar buiten geblazen. Ontgassen gebeurt als het schip op weg is om opnieuw te laden. De tanks moeten dan schoon zijn.
Het CDNI Verdrag
Nederland is een van de zes landen die in een verdrag hebben vastgelegd wat er moet gebeuren met afvalstoffen, onder andere restlading. Dit verdrag staat bekend onder de afkorting CDNI in het Frans: Convention relative à la collecte, au dépôt et à la réception des Déchets survenant en Navigation rhénane et Intérieure. In Nederland is dit verdrag opgenomen in het scheepsafvalstoffenbesluit. Dit verdrag/besluit kent drie categorieën, te weten:
- Olie en vethoudende afvalstoffen
- Afval van de lading
- Overig scheepsbedrijfsafval, zoals huisvuil en klein gevaarlijk afval
Het CDNI Verdrag regelt onder meer een geleidelijk verbod op varend ontgassen.
Verbod op varend ontgassen gaat stapsgewijs in
Het verbod op varend ontgassen wordt stapsgewijs ingevoerd in drie fasen, waarbij het steeds op meer stoffen van toepassing zal zijn. Dit betekent dat de restdampen van bepaalde stoffen niet langer in de lucht mogen worden uitgestoten, maar moeten worden afgegeven bij speciale ontgassingsinstallaties. De eerste fase van het verbod gaat van kracht zes maanden nadat het laatste betrokken land het verbod in zijn nationale wetgeving heeft opgenomen.
- Fase 1: verbod op het ontgassen van benzine, benzeen, aardoliedestillaten en mengsels met meer dan 10% ethanol. Dit zijn de meest vervoerde stoffen.
- Fase 2: verbod op het ontgassen van ruwe aardolie, ontvlambare vloeistoffen en koolwaterstoffen met meer dan 10% benzeen Deze fase treedt twee jaar na fase 1 in werking.
- Fase 3: verbod op het ontgassen van onder andere aceton, ethanol en methanol. Deze fase volgt drie tot vier jaar na de invoering van fase 1.
Per 1 juli 2024 zijn fase 1 en 2 van kracht geworden.
Afgifte restlading
Een probleem bij het verbod op varend ontgassen is het tekort aan afgiftepunten voor de restlading van tankschepen. Momenteel zijn er slechts twee installaties beschikbaar in Nederland, in Rotterdam en Moerdijk. Dit is onvoldoende om de binnenvaartondernemers en werknemers adequaat te bedienen, vooral gezien het uitgebreide vaargebied van tankschepen, zowel binnen als buiten Nederland. Zonder voldoende afgiftepunten riskeren schepen stil te komen liggen, wat aanzienlijke gevolgen kan hebben.
Ontvangers van de lading
Wanneer een schip wordt gelost, moeten de scheepstanks (of het ruim bij vrachtschepen) schoon worden opgeleverd door het bedrijf dat de lading ontvangt. Met andere woorden, de partijen die de lading hebben besteld en in ontvangst nemen, zijn verantwoordelijk voor het achterlaten van de tanks van tankschepen zonder restlading. Zij zijn dan ook in eerste instantie de locatie waar installaties voor afgifte geplaatst zouden moeten worden. Er dienen dan ook losverklaringen getekend te worden dat alles schoon is achtergelaten.
Hoe kijkt Nautilus tegen dit probleem aan?
Als Nautilus zijn wij vanzelfsprekend een voorstander van het verbod op varend ontgassen van gevaarlijke stoffen. Niet alleen wegens de effecten op het milieu, maar met name wegens de blootstelling van de opvarenden en omwonenden. Nu kunnen/moeten de opvarenden zichzelf beschermen tegen gevaarlijke stoffen als zij hiermee moeten werken. De beschrijvingen hiervan staan uitgebreid beschreven in hun werkinstructies. Maar desondanks wil niemand blootgesteld worden aan gevaarlijke stoffen, niet alleen bewoners van de steden en dorpen waar de schepen langs varen, maar ook zeker de bemanning zelf niet. Wel vraagt Nautilus ook aandacht voor een oplossing voor verboden die (nog) niet overal nageleefd kunnen worden. Daarnaast zouden wij bij problemen niet te snel willen wijzen naar de schipper op de schepen, omdat zij opgezadeld zijn met een situatie die zij niet kunnen oplossen. Nautilus komt altijd op tegen onterechte criminalisering van maritieme professionals. Ook als het gaat om het verbod op varend ontgassen.
Tags