"Goed eten is geen luxe, maar een recht"

Rederijen zijn verplicht om ervoor te zorgen dat er voldoende en gezonde voeding aan boord is. Lees verder om te weten en wat jij kunt doen als dat niet gebeurt.

Werken op zee vraagt veel van lichaam en geest. Lange werkdagen, fysieke inspanningen en vaak uitdagende weersomstandigheden maken dat zeevarenden extra behoefte hebben aan gezonde, voedzame en voldoende maaltijden. Het is dan ook geen gunst, maar een recht dat de voeding aan boord van goede kwaliteit moet zijn. Internationale regels, nationale wetgeving en cao afspraken schrijven dit nadrukkelijk voor en leggen duidelijke verplichtingen op aan rederijen.

Internationale en nationale verplichtingen

De basis voor de regels rond voeding ligt in het Maritieme Arbeidsverdrag en stelt dat zeevarenden recht hebben op voldoende, gevarieerd en voedzaam eten en drinken, zonder dat daar kosten voor in rekening mogen worden gebracht. De voeding moet passen bij de aard van het werk, de culturele achtergronden van de bemanning en eventuele religieuze of dieetwensen.

Ook in art. 4.1.1 van het Besluit Bemanning Zeeschepen zijn bepalingen opgenomen over voedselvoorziening. Zo is een rederij verplicht om te zorgen voor een bevoorrading die voldoende is voor de duur van de reis en afgestemd op het aantal opvarenden. Daarnaast moet er altijd een gekwalificeerde kok aan boord zijn op grotere schepen. Tevens zijn in de meeste door Nautilus afgesloten bepalingen opgenomen inzake de verplichting van de rederij tot het verzorgen van  voldoende kwalitatief goede, gezonde en gevarieerde voeding aan boord.

Budget voor voeding?

Sommige rederijen hanteren een budget (per zeevarende per dag) voor de kosten van voeding. Hoewel enkele rederijen doen voorkomen dat dit budget leidend is, kan dit wettelijk enkel als richtlijn worden beschouwd. Want de regels die in (inter)nationale wetgeving en cao’s zijn opgenomen gaan boven de zelfbedachte budgetten van rederijen. Er is bewust in de (inter)nationale wetgeving en in cao’s bepaald om geen bedrag als norm te hanteren. Voldoende goede, gezonde en gevarieerde voeding aan boord is de afspraak, ongeacht de mogelijke kosten.

Wat als de kwaliteit tekortschiet?

Toch horen wij als vakbond geregeld signalen van leden dat de maaltijden aan boord te wensen overlaten. Soms gaat het om te weinig variatie, te kleine porties of slechte hygiënische omstandigheden. In zulke gevallen is het belangrijk dat zeevarenden weten welke stappen ze kunnen zetten:

1. Maak het bespreekbaar – Ga in gesprek met de kok of de kapitein. Vaak kan een probleem al aan boord worden opgelost. Vraag je collega’s die ook met dit probleem te maken hebben om mee te gaan. Samen laat je zien dat het geen individueel probleem is én samen sta je ook sterker.
2. Noteer klachten – Houd bij wat er ontbreekt of tekortschiet. Een goed bijgehouden log helpt bij eventuele vervolgstappen.
3. Meld bij de rederij – Officiële klachten richting de rederij verplichten deze om actie te ondernemen. Ook hier geldt dat een klacht samen met je collega’s je met zijn allen sterker staat.
4. Schakel de vakbond in – Wanneer er geen verbetering optreedt, kan de vakbond ondersteunen bij het indienen van een officiële klacht en het afdwingen van naleving van de regels.
5. Inspectie inschakelen – Uiteindelijk kan ook de ILT (Inspectie Leefomgeving en Transport) of een buitenlandse havenstaatautoriteit worden benaderd om de situatie te controleren.

Voeding is geen bijzaak: het is essentieel voor de gezondheid, veiligheid en het welzijn van iedereen aan boord. Daarom is het goed dat er duidelijke internationale, nationale en cao regels bestaan. Maar regels hebben pas waarde als ze worden nageleefd. Het is belangrijk dat zeevarenden hun rechten kennen en niet aarzelen om aan de bel te trekken wanneer de kwaliteit of kwantiteit van de voeding onder de maat is. Als vakbond staan wij klaar om onze leden daarbij te ondersteunen.